Charta charitatis

Abbas Cistercii ut matris ordinis abbas excipiatur. Cum vero abbas Novi Monasterii ad aliquod horum coenobiorum visitandi gratia venerit, illius loci abbas, ut ecclesiam Novi Monasterii suae Ecclesiae esse matrem recognoscat, cedat ei in omnibus locis monasterii, et ipse abbas adveniens locum illius abbatis, quandiu ibi manserit, teneat: excepto, quod non in hospitio, sed in refectorio cum fratribus, propter disciplinam servandam, comedet, nisi abbas illius loci defuerit.

Abbates hospites ut recipiendi. Similiter et omnes abbates supervenientes nostri ordinis faciant; quod si plures supervenerint, et abbas loci defuerit, prior illorum in hospitio comedat. Et hoc excipitur, quod abbas loci illius, etiam in praesentia majoris abbatis novitios suos post regularem probationem benedicet.

D. Cisterciensi quid cavendum in filiationibus. Abbas quoque Novi Monasterii caveat, ne quidquam praesumat tractare, aut ordinare, aut contingere, de rebus illius loci ad quem venerit, contra abbatis vel fratrum voluntatem.

Quid possit in eisdem. Si autem praecepta Regulae vel nostri ordinis intellexerit in eodem loco praevaricari, cum consilio praesentis abbatis charitative studeat fratres corrigere. Si vero abbas loci illius non adfuerit, nihilominus quod sinistrum invenerit, corrigat.

Pater abbas visitet filius. Semel per annum visitet abbas Majoris ecclesiae, vel per se, vel per aliquem de coabbatibus suis, omnia coenobia quae ipse fundaverit: et si fratres amplius visitaverit, inde magis gaudeant.

Cistercium quatuor primi visitent. Domum autem Cisterciensem simul per seipsos visitent quatuor primi abbates, de Firmitate, de Pontigniaco, de Claravalle, de Morimundo, die quam inter se constituerint, praeter annuum capitulum, nisi forte aliquem eorum gravis aegritudo detineat.

Reverentia abbatibus exhibeatur, cum Cistercium venerint. Cum autem aliquis nostri ordinis abbas ad Novum Monasterium venerit, reverentia congrua abbati ei exhibeatur; stallum abbatis illius teneat, in hospitio comedat, si tunc abbas defuerit. Si vero praesens fuerit, nil horum agat, sed in refectorio comedat. Prior autem loci negotia coenobii disponat. Inter abbatias illas quae se non genuerunt alterutras, ista erit lex. Omnis abbas in omnibus locis sui monasterii coabbati suo cedat advenienti, ut adimpleatur illud: Honore invicem praevenientes Rom. XII .

Cum multi convenerint, quis primus. Si duo aut eo amplius convenerint, qui prior erit de advenientibus locum superiorem tenebit. Omnes tamen praeter abbatem praesentis loci in refectorio comedent, ut supra diximus. Alias autem ubicunque convenerint, secundum tempus abbatiarum ordinem suum tenebunt; ut cujus ecclesia fuerit antiquior, ille sit prior. Ubicunque vero consederint, humilient sibi mutuo.

Abbatia quae aliam fundavit, in eam jus habet. Abbates ad capitulum generale veniant. Cum vero aliqua Ecclesiarum nostrarum Dei gratia adeo creverit, ut aliud coenobium construere possit, illam definitionem, quam nos inter confratres nostros tenemus, et ipsi inter se teneant, excepto quod annuum capitulum inter se non habebunt: sed omnes abbates de nostro ordine singulis annis ad generale capitulum Cisterciense, omni postposita occasione convenient, illis exceptis, quos corporis infirmitas retinuerit; qui tamen idoneum nuntium delegare debebunt, per quem necessitas remorationis eorum capitulo valeat nuntiari. Et illis item exceptis, qui in remotioribus partibus habitantes, eo termino venerint, qui eis fuerit in capitulo constitutus. Quod si quis quacunque alia occasione quandoque remanere a nostro generali capitulo praesumpserit, sequentis anni capitulo pro culpa veniam petat, nec sine gravi animadversione pertranseat.

In capitulo generali quae agenda. In quo capitulo de salute animarum suarum tractent: in observatione sanctae Regulae vel ordinis, si quid est emendandum vel augendum, ordinent: bonum pacis et charitatis inter se reforment.

In eodem capitulo abbatum lapsus corrigantur. Si quis vero abbas minus in Regula studiosus, vel saecularibus rebus nimis intentus, vel in aliquibus vitiosus repertus fuerit, ibi charitative clametur, clamatus veniam petat, poenitentiam pro culpa sibi indictam adimpleat. Hanc vero clamationem non nisi abbates faciant.

Si in correctione alicujus sit dissidium, cujus judicio standum. Si forte aliqua controversia inter quoslibet abbates emerserit, vel de aliquo illorum tam gravis culpa propalata fuerit, ut suspensionem aut etiam depositionem mereatur: quidquid inde a capitulo fuerit definitum, sine retractatione observetur. Si vero pro diversitate sententiarum in discordiam causa devenerit, illud inde irrefragabiliter teneatur, quod abbas Cisterciensis, et hi qui sanioris consilii, et magis idonei apparuerint, judicabunt: hoc observato, ut nemo eorum, ad quos specialiter causa respexerit, definitioni debeat interesse.

Coenobia penuriam patientia ab aliis juventur. Quod si aliqua causa Ecclesia pauperiem intolerabilem incurrerit: abbas illius coenobii coram omni capitulo hanc causam intimare studeat. Tunc singuli abbates maximo charitatis igne succensi, illius Ecclesiae penuriam rebus sibi a Deo collatis, prout habuerint, sustentare festinent.

Mortuo abbate, ut fiat electio successoris. Si qua domus ordinis nostri abbate proprio fuerit destituta, major abbas de cujus domo domus illa exivit, omnem curam habeat ordinationis ejus, donec in ea abbas alius eligatur: et praefixa die electionis, etiam ex abbatibus, si quos domus illa genuit, advocentur, et consilio et voluntate patris abbatis, abbates et monachi domus illius abbatem eligant.

Mortuo D. Cisterciensi, qui successoris electioni interesse debeant. Domui autem Cisterciensi, quia mater est omnium nostrum, dum proprio abbate caruerit, quatuor primi abbates, scilicet, de Firmitate, de Pontigniaco, de Claravalle, et de Morimundo, provideant, et super eos sit cura domus illius, donec in ea abbas electus fuerit et statutus. Ad electionem autem Cisterciensis abbatis praefixa et nominata die, ad minus per quindecim dies convocentur ex abbatibus, quorum domus de Cistercio exierunt: et ex aliis, quos praedicti abbates et fratres Cistercienses idoneos noverint: et congregati in nomine Domini abbates et monachi Cistercienses eligant abbatem.

Quis in abbatem matris ecclesiae eligi possit. Nullus in abbatem alterius ordinis eligatur. Liceat autem cuique matri ecclesiae nostri ordinis, non solum de monachis filiarum suarum ecclesiarum, sed de ipsis quoque abbatibus earum, libere sibi si necesse fuerit, assumere abbatem: personam vero de alio ordine nulla de nostris ecclesiis sibi eligat in abbatem: sicut nec nostrarum aliquam liceat aliis monasteriis, quae non sunt de ordine nostro, dari.

Abbas volens cedere ut sit admittendus. Si quis abbas pro inutilitate seu pusillanimitate sua, a patre suo abbate domus illi, unde sua exivit, postulaverit, ut ab onere abbatiae suae relaxetur: caveat ille, ne facile ei sine causa rationabili et multum necessaria acquiescat. Sed et si tanta fuerit necessitas, nihil inde per se faciat: sed vocatis aliquibus abbatibus aliis nostri ordinis, eorum consilio agat, quod pariter noverint oportere.

Abbas ut deponendus, si culpae exigant. Si quis vero abbatum contemptor sanctae Regulae, aut ordinis esse praevaricator, vel commissorum sibi fratrum vitiis consentiens innotuerit: abbas matris ecclesiae per seipsum vel per priorem suum, aut quomodo opportunius potuerit, de emendatione eum admoneat usque quater. Quod si nec ita correctus fuerit, nec sponte cedere voluerit: congregato aliquanto numero abbatum nostrae congregationis, transgressorem sanctae Regulae ab officio suo amoveant: ac deinceps alter qui dignus sit, consilio et voluntate majoris abbatis a monachis illius Ecclesiae simul et abbatibus, si qui ad eam pertinent, sicut supra dictum est, eligatur.

Depositus si recalcitret, ut puniendus. Si autem is qui deponitur, aut monachi ejus, quod Deus avertat, contumaces et rebelles esse voluerint, ut sententiis minime acquiescant, ab ipso abbate matris ecclesiae, et a caeteris coabbatibus ejus, excommunicationi subdantur: ac deinceps ab eo coerceantur, prout potuerit, et noverit expedire.

Resipiscentes quo se possint conferre. Ex hoc sane si quis illorum ad se reversus, de morte animae resurgere, et ad matrem redire voluerit tanquam filius poenitens suscipiatur.

Nullus alio migret invito abbate. Nam sine hac causa multo semper studio devitanda, nullus abbas monachum alterius cujuscunque abbatis ordinis nostri sine ejus assensu retineat: nullus in domum alterius cujuslibet, sine ejus voluntate, suos ad inhabitandum monachos introducat.

D. Cisterciensis quomodo corrigendus. Eodem etiam modo si forte, quod absit, abbates nostri ordinis matrem nostram Cisterciensem Ecclesiam in sancto proposito languescere, et ab observatione Regulae vel ordinis nostri exorbitare cognoverint, abbatem ejusdem loci per quatuor primos abbates, scilicet de Firmitate, de Pontiniaco, de Claravalle, de Morimundo, sub caeterorum abbatum nomine, usque quater, ut corrigatur ipse, et alios corrigere curet, admoneant, et caetera quae de aliis dicta sunt abbatibus, si incorrigibiles apparuerint, circa eum studiose adimpleantur: excepto quod si cedere sponte noluerit, nec deponere, nec contumaci anathema dicere poterunt; donec in generali capitulo, aut si illud forte jam visum fuerit expectari non posse, in conventu alio, convocatis abbatibus qui de Cistercio exierunt, et aliquibus aliorum, virum inutilem ab officio suo deponant: et tam ipsi quam monachi Cistercienses idoneum abbatem eligere studeant.

Quid si ipse et ejus monachi non acquiescant. Quod si abbas ille et monachi Cistercienses contumaciter recalcitrare voluerint: gladio excommunicationis eos ferire minime vereantur.

Resipiscentes quo possint confugere. Postea vero si quis horum praevaricatorum tandem resipiscens, et animam suam salvare cupiens, ad quamlibet quatuor nostrarum ecclesiarum, sive ad Firmitatem, sive ad Pontiniacum, sive ad Claramvallem, seu ad Morimundum, confugerit: sicut domesticus et coheres ecclesiae cum regulari satisfactione recipiatur, quoadusque propriae ecclesiae, sicut justum fuerit, reconciliatae, quandoque reddatur.

Capit. generale ubi tunc habendum. Interim annuum abbatum capitulum non apud Cistercium, sed ubi a quatuor supra nominatis abbatibus praevisum fuerit, celebrabitur.